Xem chi tiết giới thiệu - Quảng Trị
Lịch sử hình thành
Thời Hùng Vương - An Dương Vương, vùng đất Quảng Trị nằm trong bộ Việt Thường và đến khi thuộc Hán, nằm ở quận Nhật Nam.
Từ thế kỷ IV đến thế kỷ X, cả khu vực này là các châu: Ma Linh, Địa Lý, Ô, Lý.
Đến thế kỷ thứ XI đổi tên Địa Lý làm Lâm Bình, Ma Linh làm Minh Linh.
Từ đầu thế kỷ XIV (năm 1307) đổi Ô, Rý, làm hai châu Thuận Hóa.
Thế kỷ XVI (năm 1558), chúa tiên Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hóa, đóng dinh ở Gò Phù Sa xã Ái Tử huyện Vũ Xương. Từ đây vùng đất Thuận Hóa thuộc cương vực Đàng Trong của các chúa Nguyễn….
Cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ: Cuối tháng 7-1954, theo Hiệp định Giơnevơ, sông Hiền Lương được chọn làm giới tuyến quân sự tạm thời chia đôi tỉnh Quảng Trị.
Sau khi thống nhất nước nhà, năm 1976, bốn đơn vị hành chính Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên và khu vực Vĩnh Linh được sáp nhập thành tỉnh Bình Trị Thiên, sáp nhập các huyện (tỉnh Quảng Trị cũ có 4 huyện, thị: Triệu- Hải, Bến- Hải, Hướng- Hóa, thị xã Đông Hà).
Tháng 7-1989, tỉnh Quảng Trị được lập lại, đặt tỉnh lỵ tại thị xã Đông Hà. Toàn tỉnh gồm 2 thị xã, 6 huyện với 136 xã, phường, thị trấn.
Quảng Trị đã trải qua nhiều thay đổi về địa lý hành chính nhưng các địa danh Triệu Phong, Hải Lăng, Vĩnh Linh, Gio Linh, Cam Lộ, Hướng Hóa, Đông Hà… vẫn luôn được duy trì.
Quảng Trị là mảnh đất mang các giá trị văn hóa, lịch sử đặc trưng của miền Trung Việt Nam, có tác động quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, cụ thể:
- Phẩm chất con người Quảng Trị: Văn hóa Quảng Trị mang dấu ấn riêng của mảnh đất miền Trung “gió Lào - cát trắng”, chiến tranh và thiên nhiên khốc liệt hình thành cho con người Quảng Trị phẩm chất đáng quý “yêu nước, cần cù và hiếu học”. Đây là chủ thể quan trọng góp phần xây dựng, phát triển văn hóa, con người tỉnh Quảng Trị trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Cụ thể:
+ Yêu nước của người Quảng Trị là yêu quê hương, nơi chôn rau cắt rốn. Tình yêu nước gắn liền với trách nhiệm, luôn khao khát được cống hiến, chung tay xây dựng quê hương ngày một giàu đẹp, cho cuộc sống của bản thân, gia đình và cộng đồng ngày càng hạnh phúc. Ngược dòng lịch sử, Quảng Trị bị ảnh hưởng lớn bởi các cuộc chiến tranh ác liệt, đã tạo nên tình đoàn kết, kiên cường, dũng cảm và những con người anh hùng, tiêu biểu là Tổng bí thư Lê Duẩn.
+ Cần cù là phẩm chất của con người miền Trung nói chung và Quảng Trị nói riêng, đặc biệt là cư dân nông nghiệp. Quảng Trị cũng như các tỉnh miền Trung khác, “tựa lưng vào núi và ngoảnh mặt ra biển”, có núi, sông, đồng bằng và biển nên con người nơi đây cần cù, chất phác, chịu thương, chịu khó với nghề trồng lúa và đánh bắt trên biển. Bên cạnh đó, khí hậu Quảng Trị khắc nghiệt, những rủi ro, hiểm họa thiên tai thường xuyên xảy ra nên sản xuất, canh tác rất khó khăn. Vì vậy phẩm chất nhẫn nại, chịu đựng gian truân tạo nên hình ảnh đặc biệt của người Quảng Trị.
+ Hiếu học: Quảng Trị là địa phương có truyền thống hiếu học. Truyền thống này bắt nguồn từ các yếu tố: nguồn cội của cư dân Quảng Trị; điều kiện tự nhiên và cuộc sống nghèo khó. Điều này trở thành động lực mạnh mẽ cho thế hệ trẻ quyết chí học hành, thi cử đỗ đạt để mong thoát nghèo. Và Quảng Trị trở thành mảnh đất sản sinh nhiều tài năng, nhiều trí thức là giáo sư, tiến sĩ, nhà khoa học lớn, văn nghệ sĩ nổi tiếng. Thế hệ trẻ ngày nay nhiều người đạt giải thưởng cao trong các kỳ thi quốc gia, quốc tế như quán quân “Đường lên đỉnh Olympia”, các giải Olympic Toán học cấp châu lục, …
- Hệ thống di sản văn hóa quý giá trở thành tài nguyên văn hóa để khai thác thành sản phẩm du lịch hấp dẫn cho tỉnh Quảng Trị, tiêu biểu:
+ Hệ thống di tích lịch sử văn hóa mang dấu ấn của thời kỳ chiến tranh ác liệt, có thể nói Quảng Trị là Bảo tàng chiến tranh sống động nhất cả nước, điển hình như Thành cổ Quảng Trị và Những địa điểm lưu niệm sự kiện 81 ngày đêm năm 1972; Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải; Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh; Địa đạo Vịnh Mốc và Hệ thống làng hầm Vĩnh Linh; nhà tù Lao Bảo, sân bay Tà Cơn, Chiến thắng Khe Sanh – Làng Vây… Các di tích này hiện đang được khai thác trong các tour du lịch DMZ, thu hút du khách, đặc biệt khách quốc tế.
+ Các lễ hội truyền thống, tôn giáo trở thành những sự kiện văn hóa lớn của dân tộc, như: Lễ hội Tổ đình Sắc Tứ Tịnh Quang, Lễ hội thống nhất non sông tại di tích quốc gia đặc biệt Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải, Lễ hội hoa đăng trên sông Thạch Hãn, Đại hội hành hương La Vang, Lễ hội cầu ngư của ngư dân vùng biển, Lễ hội đua thuyền truyền thống, Lễ hội Chợ đình Bích La, Hội Bài chòi…
+ Bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số Bru – Vân Kiều và Pa cô (Tà ôi) khá đa dạng, tập trung tại 2 huyện miền núi Đakrông và Hướng Hóa, tồn tại dưới hình thức di sản văn hóa phi vật thể: Lễ hội truyền thống - Lễ hội A riêu ping của người Tà ôi; Nghề thủ công truyền thống (rèn, nấu rượu, đan lát); Tri thức dân gian (trang phục, trang sức, bài thuốc…); Tập quán xã hội (tín ngưỡng, hôn nhân, tục thờ, nghi lễ nông nghiệp ..); Ngữ văn dân gian (truyền thuyết, làn điệu dân ca, chuyện kể dân gian). Nếu được phát huy, khai thác tốt, bản sắc văn hóa này sẽ trở thành sản phẩm du lịch cộng đồng, trải nghiệm văn hóa dân tộc độc đáo tại Hướng Hóa, Đakrông nói riêng và Quảng Trị nói chung.